TIẾT DẠY NÂNG CAO KỸ NĂNG LẬP DÀN Ý DẠNG BÀI VĂN TẢ NGƯỜI LỚP 5A1 TRƯỜNG PTDTBT TIỂU HỌC NẬM NGÁM THÔNG QUA KỸ THUẬT SƠ ĐỒ TƯ DUY

Tập làm văn là một phân môn mang tính tổng hợp và sáng tạo cao. Tổng hợp các kiến thức, kĩ năng từ: Tập đọc, Kể chuyện, Chính tả, Luyện từ và câu,... để viết nên một bài Tập làm văn.
          Theo quan điểm tích hợp, các phân môn được tập hợp lại xung quanh trục chủ điểm và các bài đọc. Nhiệm vụ cung cấp kiến thức và rèn luyện kĩ năng gắn bó chặt chẽ với nhau. Như vậy, muốn dạy - học có hiệu quả Tập làm văn miêu tả (tả cảnh, tả người, tả cây cối, tả đồ vật….) nhất thiết người giáo viên phải dạy tốt Tập đọc, Kể chuyện, Chính tả, Luyện từ và câu. Vì trong các bài đọc, trong câu chuyện, trong các bài tập luyện từ - câu thường xuất hiện các đoạn văn, khổ thơ có nội dung miêu tả rất rõ về cảnh vật, thiên nhiên, con người,...Bài Tập làm văn nếu không sáng tạo sẽ trở thành một bài văn khô cứng, góp nhặt của người khác, nội dung bài văn sẽ không hồn nhiên, trong sáng, mới mẻ như tâm hồn của các tác giả nhỏ tuổi.
          Chất lượng Tập làm văn là chất lượng của cảm thụ văn học, của các kĩ năng nghe, nói, đọc, viết tiếng mẹ đẻ. Cho nên, thầy và trò phải soạn giảng và học tập tích cực, nghiêm túc, hiệu quả, mới mong nâng cao một cách bền vững chất lượng môn Tiếng Việt ở lớp cuối cấp Tiểu học. Dạy Tập làm văn lớp 5 phải đảm bảo mục tiêu yêu cầu cần đạt về kiến thức, kĩ năng của Chương trình giáo dục phổ thông cấp Tiểu học theo Chuẩn kiến thức, kĩ năng của từng môn học.
Kiến thức Tập làm văn ở bậc tiểu học tập trung nhiều trong chương trình Tập làm văn lớp 5 với các kiểu bài như: tả người, tả cảnh,…thì học sinh còn nhiều lúng túng, câu văn thường tối ý, diễn đạt lủng củng, thiếu hình ảnh, thiếu cảm xúc.
          Từ đó tôi khuyến khích học sinh tự tìm tòi và thể hiện những ý kiến, suy nghĩ của mình một cách độc lập, chủ động không rập khuôn máy móc.
Trong quá trình dạy phân môn Tập làm văn dạng bài văn tả người, tôi nhận thấy:
Đa số học sinh còn lúng túng, chưa biết cách tìm ý, lập dàn ý cho bài văn, chưa biết cách sắp xếp các ý cho logic.
Hệ thống ý trong bài văn của các em còn nghèo nàn, rập khuôn theo sách giáo khoa, theo vở luyện văn, ít có sáng tạo của bản thân. Đặc biệt đối với học sinh việc tìm ý, lập dàn ý trước khi viết một bài văn còn gặp nhiều khó khăn, các em ngại làm bước này vì tốn nhiều thời gian để tìm ý và sắp xếp.
Các em thường bỏ qua bước lập dàn ý nên dẫn đến bài văn còn lủng củng, ý lộn xộn, câu văn thiếu hình ảnh, cảm xúc, chưa biết dùng những biện pháp nghệ thuật đã học để ứng dụng trong khi viết.
Học sinh còn thiên về văn nói, viết văn chỉ liệt kê, ít biết lồng tình cảm, cảm xúc của mình vào bài viết.  Đó là chưa kể đến lỗi chính tả, cách trình bày các phần trong một bài văn sao cho đúng và đẹp.
Chính vì thế mà người giáo viên phải hướng dẫn học sinh biết phân tích kỹ đề một đề bài Với tiết dạy các em đã nắm được một số vốn kiến thức nhất định để học có hiệu quả phân môn Tập làm văn. Cả lớp đều ham thích môn học, không sợ sệt khi đến tiết Tập làm văn như đầu năm học nữa. Bài làm của các em đa số đã có tiến bộ, học sinh nắm được cách sắp xếp ý, bố cục chặt chẽ, dùng từ chính xác, viết câu văn trôi chảy, mạch lạc, bước đầu có hình ảnh, cảm xúc, hiểu và vận dụng khá tốt các biện pháp tu từ trong các bài tập làm văn của mình. Các em cảm thụ được bài văn, đọc bài trôi chảy, hiểu đúng nội dung bài, nhất là rất tự tin khi đến tiết học Tập làm văn.
- Thông qua những gợi ý trực quan trên bảng được trình bày theo hệ thống sơ đồ tư duy, học sinh được gợi ý nhiều ý tưởng cho vấn đề cần giải quyết.